Kwiecień to MIESIĄC WIEDZY NA TEMAT AUTYZMU. To również MIESIĄC KSIĄŻKI na naszym blogu, dlatego przypominamy Wam książkę https://kreatywnapedagogika.wordpress.com/2017/03/10/o-dziecku-z-zespolem-aspergera-w-klasie/ , którą można zabrać ze sobą do szkoły, aby porozmawiać z klasą i przeprowadzić warsztaty według scenariusza znajdującego się na końcu. Można ją również po prostu przeczytać, ale żeby było ciekawiej przygotowałyśmy ilustracje w formacie A4 do druku.
Kto posiada teatrzyk Kamishibai może skorzystać z tego medium, które dodatkowo przyciąga uwagę i buduje niepowtarzalny klimat każdej opowieści.
Oto jeszcze garść informacji dla nauczyciela, czyli krótki artykuł o zespole Aspergera:
Zespół Aspergera jest zaburzeniem ze spektrum autyzmu. W klasyfikacjach medycznych znajduje swoje miejsce wśród całościowych zaburzeń rozwojowych, polegających na poważnej dezorganizacji funkcjonowania dziecka w aspektach poznawczym, społecznym, emocjonalnym i behawioralnym. W tym ujęciu zespół Aspergera można określić jako relatywnie najłagodniejsze spośród całościowych zaburzeń, gdyż dotyka ono głównie sfery społecznej i emocjonalnej, w mniejszym stopniu także behawioralnej, zaś w niewielkim stopniu sfery poznawczej.
Poszczególne objawy w najbardziej przystępny sposób opisuje skala Gillbergów ( za Attwood T. : Zespół Aspergera, Poznań, Wydawnictwo Zysk i S-ka )
ZESPÓŁ ASPERGERA WG SKALI GILLBERGÓW
I. Zaburzenia w sferze relacji społecznych, skrajny egocentryzm, przynajmniej w dwóch zakresach spośród następujących:
– nieumiejętność interakcji z rówieśnikami
– brak potrzeby interakcji z rówieśnikami
– słabe rozumienie sygnałów społecznych
– nieadekwatne zachowania społeczne i reakcje emocjonalne
II. Wąskie zainteresowania, przynajmniej jedna z poniższych cech:
– wykluczenie innych zainteresowań
– lgnięcie do tego, co powtarzalne
– większe wykorzystanie pamięci niż rozumienia
III. Powtarzające się zachowania rutynowe (przynajmniej jedna z poniższych cech), które mogą:
– angażować samego siebie
– angażować innych ludzi
IV. Nietypowe cechy mowy i języka, przynajmniej trzy z poniższych cech:
– opóźniony rozwój
– powierzchownie perfekcyjny język ekspresyjny
– formalny i pedantyczny język
– nietypowa prozodia, dziwne brzmienie głosu
-uszkodzenie zdolności rozumienia łącznie z błędną interpretacją znaczeń literalnych/ukrytych
V. Problemy z komunikacją niewerbalną, co najmniej jedna z następujących cech:
– ograniczona gestykulacja
– niezborny/niezdarny język ciała
– ograniczona ekspresja mimiczna
– nieadekwatna mimika
– dziwaczne spojrzenie
VI. Niezdarność motoryczna
Inne zaburzenia, które mogą występować w zespole Aspergera:
– zaburzenia sensoryczne
– nadpobudliwość psychoruchowa
– zaburzenia koncentracji uwagi
– natręctwa
– zachowania opozycyjno – buntownicze
– zaburzenia emocjonalne
Szczegółowa wiedza o objawach zespołu Aspergera oraz o deficytach, które leżą u podstaw niektórych spośród tych symptomów może sprawić, iż łatwiej nam będzie zrozumieć te dzieci. Wydaje się, że nie jest możliwe dogłębne wniknięcie w ich świat, tak bardzo bywa on skomplikowany i odległy od funkcjonowania przeciętnego człowieka. Jednak zawsze polecamy, aby bliscy, jak i osoby pracujące z dziećmi spróbowały jak najlepiej je zrozumieć np. zapoznając się z literaturą czy poezją tworzoną przez same dzieci lub dorosłych ze spektrum:
- Brauns A. (2009). Barwne cienie i nietoperze. Życie w autystycznym świecie. Przeł. I. Czyżewska-Dyrała. Poznań: Media Rodzina.
- Jackson L. (2005). Świry, dziwadła i Zespół Aspergera. Przewodnik użytkownika dorastania. Przeł. E. Niezgoda. Warszawa: Fraszka Edukacyjna we współpracy z Fundacją Synapsis.
- Szatmari P. (2007). Uwięziony umysł. Opowieści o ludziach z autyzmem. Przeł. M. Sekerdej. Kraków: Wydawnictwo Znak.
- Willey L. H. (red.). (2006). Zespół Aspergera w okresie dojrzewania. Wzloty, upadki i cała reszta. Przeł. M Umińska, K. Umiński. Warszawa: Fraszka Edukacyjna we współpracy z Fundacją Synapsis.
Kiedy posiadamy właściwą i szczegółową wiedzę, staramy się rozumieć. Gdy zaś zrozumiemy łatwiej nam zaakceptować, a później wywierać pozytywny wpływ na rozwój dziecka.
Każde dziecko ma prawo do szacunku dla niego jako osoby, dla tego jakim jest człowiekiem, a nie jakim chcielibyśmy, aby było. Jak okazywać ten szacunek i co się kryje za tak szeroko rozumianym pojęciem, gdy odniesiemy je do dziecka? Przede wszystkim miejmy na uwadze uczucia i potrzeby. Zaakceptujmy ograniczenia i trudności, te wynikające po prostu z ich wieku, jak i niekiedy nieharmonijnego czy nietypowego rozwoju, co jest charakterystyczne właśnie dla dzieci z zespołem Aspergera. Gdy w nas dorosłych jest akceptacja i zrozumienie, znajdzie się też miejsce na dostrzeganie starań i wysiłków, jakie podejmuje dziecko.
Ma to szczególne znaczenie w przypadku naszych podopiecznych, których spostrzeganie i uczenie się świata, a zarazem funkcjonowanie bywa dla nas dorosłych tak bardzo zaskakujące. Już obserwowanie występujących w codziennym życiu objawów dotyczących problemów ze zrozumieniem sytuacji społecznych przez dziecko i dostosowaniem do nich adekwatnego zachowania niesie dla rodzica bądź nauczyciela szereg wyzwań. Pojawiają się pytania na jakie zachowania można pozwolić, które zignorować, a które w końcu wymagają podjęcia codziennej pracy lub specjalistycznej terapii? Z kolei problemy natury komunikacyjnej, czyli rozumienie mowy wprost, literalnie, bez kontekstu sytuacyjnego, nie dostrzeganie przez dziecko mowy ciała prowadzi do szeregu gaf, pomyłek lub stresujących sytuacji. Dziecko może czuć się tak, jakby znalazło się w obcym kraju, gdzie słyszy tylko kilka znajomo brzmiących słów, a reszty wciąż musi się domyślać, a do tego nikt mu wszystkiego nie jest w stanie wytłumaczyć, bo w kraju tym każda reguła językowa i gramatyczna ma miliony zmieniających się wciąż wyjątków. Życie w takim niezrozumieniu rzeczywistości i nieadekwatności własnych zachowań budzi duży niepokój bądź stres, którego dziecko samo nie potrafi nazwać i zidentyfikować. Obecność objawów z kręgu zachowań stereotypowych, rutynowych bądź silnie absorbujących zainteresowań daje swoiste poczucie bezpieczeństwa, bo gwarantuje w tym nieprzewidywalnym świecie, pełnym niespodzianek jakąś namiastkę ładu i porządku. Efektem często jest to, iż dziecko nie rozumie świata, rządzących nim reguł, zaś jego otoczenie – nie rozumie dziecka, jego nieadekwatnych i nietypowych zachowań. Dlatego tak ważna jest praca również z najbliższym otoczeniem społecznym, którym w większości przypadków będą także rówieśnicy z klasy.
Do tego właśnie przydać się może specjalnie napisana w tym celu książka „Kim jest Ryś? Opowieść o chłopcu z zespołem Aspergera”.
Oto fragmenty książki oraz ilustracje które można wykorzystać w teatrzyku kamishibai:
„- Jak zauważyliście, mamy w klasie nowego kolegę, ma na imię Ryś. Rysiu zapraszam cię na środek, opowiesz troszkę o sobie.
Chłopiec wyraźnie się zdenerwował, sztywnym krokiem podszedł do pani i nie patrząc na nikogo powiedział:
– Nie jestem Ryś. Mam na imię Ryszard, Rysiek. (…) Ryś, łacińska nazwa Lynx, to drapieżny ssak lądowy z rodziny kotowatych. Został opisany naukowo przez Karola Linneusza w 1758 roku pod nazwą Felis lynx. W Europie i Azji występuje ryś euroazjatycki, Lynx lynx. Jest on jednym z największych drapieżników Europy. Długość ciała rysia wynosi od 100 do 150 cm. Jego ogon może mieć od 15 do 30 cm. Waży do 35 kg. W Polsce ryś jest gatunkiem rzadkim i chronionym.”
„Gdy weszliśmy do wielkiej sali gimnastycznej i ustawiliśmy się w rzędzie padły znane nam słowa „Chłopcy, zróbcie sobie rozgrzewkę!”. Wtedy otworzyłem szeroko oczy ze zdumienia… Rysiek nie ruszył się z miejsca tylko zaczął pocierać dłońmi swoje ramiona zaplatając ręce tak, jakby mu było zimno. Szybko zauważyli to też inni chłopcy. Przyglądali się mu z niedowierzaniem.”
” DOBRE ZAKOŃCZENIE
Chociaż Ryś:
– nie patrzy na mnie, gdy rozmawiamy
– nie rozmawia ze mną o moich pasjach
– nie wychodzi ze mną, z Jankiem, Kamilem, Kacprem i resztą paczki na podwórko
– nie lubi grać w piłkę nożną, zbijaka, zośkę i inne fajne zabawy
– nie pocieszy mnie, gdy mi smutno
Możemy razem:
– godzinami gadać o tym co interesuje nas obu – Ryś zaraził mnie swoją pasją do zwierząt
– uczyć się matematyki – Ryś jest przecież genialny w tej dziedzinie
– grać w szachy – to kolejny konik Rysia
– jeździć na rowerze – Ryś zabiera mnie często na przejażdżki do lasu i do zoo
– milczeć gdy mamy smętny nastrój – Ryś potrafi być mistrzem ciszy i spokoju
Kim jest Ryś?
Ryś jest moim bardzo dobrym kolegą.”
![02bc4bbd448d90d62476d3182f63[1]](https://kreatywnapedagogika.files.wordpress.com/2018/04/02bc4bbd448d90d62476d3182f631.jpg?w=760)
Ilustracje w wersji do pobrania i druku: Ryś Kamishibai
On/ona pociąga za wstążkę, otwiera je i…..
na twarzy pojawia się uśmiech i wtedy słyszymy pierwsze WOW!……
źrenice rozszerzają się, uśmiech zajmuje coraz większą powierzchnię twarzy i pada drugie WOW!….
a że to jeszcze nie koniec prezentów, więc przy trzeciej parze skarpetek znajome już WOW! pojawia się po raz trzeci.
![img_0823[1]](https://kreatywnapedagogika.files.wordpress.com/2018/02/img_08231.jpg?w=760)
karty do pobrania: 
Liczymy, że wspólnymi siłami uda nam się wzbogacić ten niezwykły księgozbiór, który powstał po I edycji konkursu i liczy już 130 książek! Będzie on cieszył wszystkich czytelników, także tych niewidzących i niedowidzących.
