Program profilaktyczny: JESTEM

Dzielimy się na tym blogu dobrymi praktykami, dlatego postanowiliśmy udostępnić kolejne programy profilaktyczne stworzone i realizowane przez liderów Kreatywnej Pedagogiki. Ten projekt adresowany jest do młodzieży.

PROGRAM PROFILAKTYCZNY: JESTEM

Autorki programu:  JOANNA ZORN- SZUMIŁO, MARIOLA KOPANIA

Cele programu:

– nacisk na przeciwdziałanie pierwszym próbom podejmowania tzw. działań ryzykownych;

– zbudowanie przeświadczenia o swojej wartości, wzrost samooceny (jeżeli jest ona za niska);

– wzmocnienie poczucia szczęścia, satysfakcji, miłości do siebie;

– umiejętne rozwijanie swoich pasji;

– umiejętne stawianie sobie celów, opracowywanie drogi do ich osiągnięcia;

– poznanie metod budzenia w sobie motywacji; wzrost motywacji;

Przewidywane osiągnięcia uczniów:

Uczeń w trakcie programu powinien nabyć narzędzia/ poznać metody, które pozwolą mu samodzielnie zrozumieć zagrożenia, poradzić sobie w sytuacjach, kiedy jest narażony na czynniki ryzyka. Należy wzmacniać mocne strony ucznia (poprzez osobę prowadzącą, metody pracy…) w oparciu o psychologię pozytywną. Uczeń uczy się podnosić swoją samoocenę ( tym samym nabywa umiejętności asertywności w celu stawiania granic) i uodparnia się na negatywne bodźce z zewnątrz. Efektem będzie zapobieganie uzależnieniom zanim się pojawią (a w razie pojawienia się – łatwiej będzie się z nimi uporać).

Metody i narzędzia pracy z uczniem:

Program wprowadza nowoczesne, zindywidualizowane metody pracy oparte na aktywnościach ucznia: dyskusja, rozmowa, praca z tekstem, praca z materiałem audiowizualnym, praca w grupach, praca w parach, metody: chmurki, drzewka decyzyjnego, drzewka ambitnego celu, kolażu, projektu (wprowadzanie dobrych nawyków), książeczki sensorycznej, mapy myśli…

Cały program profilaktyczny wraz ze scenariuszami poszczególnych zajęć :

Jestem-program profilaktyczny do pobrania

 

O smutku…

Było „O złości…” niech teraz będzie „O smutku…” Realizując  cykl warsztatów w ramach projektu „Plastyczne uczucia” możemy przyjrzeć się każdej z podstawowych emocji, jak pod lupą, poświęcić jej dłuższą chwilę i dać  dzieciom czas na podzielenie się własnymi przeżyciami. Wiele problemów w grupie rozwiązuje się, gdy potrafimy identyfikować i nazywać uczucia, gdy jesteśmy ich świadomi i nabywamy umiejętność zauważania ich u innych i reagowania adekwatnie do sytuacji. Dlatego proponując pomysły na warsztaty zakładamy, że znajdzie się na nie czas i miejsce w codziennym szkolnym programie i że temat zostanie potraktowany tak samo poważnie jak tabliczka mnożenia, kalendarz pogody, czy szlaczki litero podobne. Sprawdzając nasz pomysł w kilkunastu gdańskich szkołach przekonałyśmy się, że dzieci z niecierpliwością czekają na kolejne warsztaty i z zapałem zgadują jakim uczuciem się teraz zajmiemy. Co ważne, widać coraz większą otwartość i aktywność osób, które na początku były raczej wycofane i mniej chętne. Najbardziej cenna jednak obserwacja dotyczy reakcji i zachowania dzieci, o których nauczyciel mówi nam, że „sprawiają w klasie największe trudności wychowawcze”. Otóż są to zazwyczaj najbardziej zaangażowani, mający najwięcej do powiedzenia znawcy tematu uczuć, chętnie dzielący się swoimi doświadczeniami i przemyśleniami.  Może dzięki formule warsztatów zyskują w końcu  możliwość szczerej rozmowy, bez oceniania i dawania dobrych rad? A może jest to dla nich moment, w którym szybko „zdobywają narzędzia” do poznania i poradzenia sobie z emocjami i „nie muszą już źle się zachowywać” ? Żeby znaleźć odpowiedź na te pytania trzeba było podejść do tematu naukowo, ale teraz nie miejsce i czas na to.

 

 

Miało być o smutku. Przedstawiamy zatem kolejny scenariusz warsztatów wraz z dokładnym opisem ich przebiegu oraz niezbędnych pomocy dydaktycznych. Ponownie inspiracją jest książka, z tym samym bohaterem, co poprzednio, czyli chłopcem o imieniu Billy.

 

 

Prace dzieci, projekt maskotki, która pocieszy w momencie, gdy będzie im smutno:

Czarno – białe ramki, które zostały wykorzystane w tych pracach można znaleźć i pobrać na naszym blogu : https://kreatywnapedagogika.wordpress.com/2016/11/17/wstaw-to-w-ramki/

Sposoby na poradzenie sobie ze smutkiem z dziecięcej perspektywy wraz z miejscem na kolejne pomysły dzieci:

Sposoby na poradzenie sobie ze smutkiem, dokument do pobrania: sposoby na poradzenie sobie ze smutkiem

Przypominamy także pomysł na warsztaty „O złości”, dokładny opis i materiały znajdziecie tutaj: https://kreatywnapedagogika.wordpress.com/2017/03/17/o-zlosci/

oprac. Iza Banaszczyk i Magdalena Buda

 

O złości…

Nauka rozpoznawania i nazywania emocji własnych i tych, które obserwujemy u innych osób jest podstawą radzenia sobie z trudnymi uczuciami. Nie z negatywnymi, nie ze złymi ale tymi trudnymi do zniesienia. Aby dojrzale je rozumieć i przeżywać bez szkody dla samego siebie oraz naszego otoczenia, potrzebujemy mądrych przewodników i po prostu wiedzy na temat tego, co dzieje się w naszym ciele i jak działają emocje. Dlatego ideą nadrzędną jest tu stwierdzenie: każdy ma prawo czuć złość, smutek, frustracje, rozgoryczenie, żal, strach, dumę, radość, wstyd itd…. Dzieci także mają prawo do przeżywania tych stanów emocjonalnych. Tylko mając mniej dojrzały układ nerwowy, mniejsze są ich możliwości kontrolowania swego zachowania, które pojawia się pod wpływem uczuć. Zadaniem dorosłych jest pokazanie, już od najmłodszych lat, jak radzić sobie trudnymi emocjami, jak je rozładowywać, jak je rozumieć. Pierwszym sposobem na to jest modelowanie, które odbywa się często nieświadomie. Dzieci naśladują reakcje dorosłych, gdy same przeżywają podobny stan. Dlatego kopiują zachowania swoich rodziców. Gdy trafiają do szkoły uczą się tych reakcji już w szerszym środowisku. Obiektem do naśladowania staje się nauczyciel. Nie dziwmy się zatem, że gdy sami jesteśmy impulsywni, szybko narasta w nas złość czy frustracja i wtedy wybuchamy np. krzykiem nasza klasa również będzie bardziej pobudzona i skłonna do takich reakcji. Zatem w pracy nad rozwojem emocjonalnym zaczynamy od siebie.

To tyle tytułem wstępu, a teraz przejdźmy do pomysłu na warsztaty dla klasy. Z całym przekonaniem polecamy ten sposób pracy, bo został pozytywnie przyjęty w wielu gdańskich szkołach, a w zajęciach na przestrzeni dwóch lat wzięło udział ponad 1000 dzieci.

 

Pierwszy scenariusz dotyczy uczucia złości. Złości rozumianej jako pobudzenie organizmu, czyli fali, która wraz z szybciej krążącą krwią rozlewa się w naszym organizmie. To właśnie takie biologiczne podejście przedstawiamy dzieciom w trakcie zajęć. Skoro poznają już podłoże tej emocji , krok po kroku, co się dzieje z poszczególnymi częściami ciała,  to mogą zastanowić się jak sobie z tą złością w pokojowy sposób poradzić, jak to pobudzenie wyładować, aby nikomu nie stała się krzywda. Przewodnikiem podczas naszych warsztatów staje się bohater książki BILLY JEST ZŁY, który pomaga dzieciom zrozumieć świat emocji, na ich dziecięcy sposób.

 

Oto szczegółowy scenariusz warsztatów:

 

scenariusz do pobrania:  PLASTYCZNE UCZUCIA scenariusz O ZŁOŚCI na bloga

Tak wygląda wspólna praca dzieci  – portret Billy’ego, który się złości:

To prace indywidualne, ulepione z plasteliny,  sposoby na poradzenie sobie ze złością:

W klasie możemy mieć też poduszkę do złoszczenia się:

A inne sposoby na poradzenie sobie ze złością to np.

do pobrania: SPOSOBY NA ZŁOŚĆ,   SPOSOBY NA ZŁOŚĆ ulotka dla rodziców

Modyfikując scenariusz i pomijając czytanie książki przeznaczonej dla młodszych dzieci możemy pomysł na te warsztaty również wykorzystać ze starszymi uczniami, a nawet z nastolatkami. Wykorzystując metodę „burzy mózgów” tworzymy wspólnie portret człowieka, którego ogarnia złość, a następnie listę sposobów na rozładowanie tej złości. W przypadku starszych uczniów sprawdzi się  praca w grupach. Te warsztaty gwarantują aktywność  i duże zaangażowanie ze strony młodzieży. Ja zawsze umawiam się z nimi , że „sposobów na złość” mają wymyślić co najmniej 20 i zawsze to się sprawdza.

oprac. Iza Banaszczyk

 

Co się kryje w twoim komputerze?

Pomysł na te zajęcia z dziećmi zrodził się podczas spotkania grupy nauczycieli o nazwie Arteterapia. Wykonywaliśmy właśnie domki, o których pisałyśmy dla Was tutaj https://kreatywnapedagogika.wordpress.com/2017/02/02/zadanie-z-niespodzianka/, a w trakcie pojawiały się wciąż nowe pomysły na zastosowanie tej prostej techniki ukrycia czegoś. Postanowiłam zgłębić tajemnice osobistych komputerów z grupą 5 -klasistów i sprawdzić co z tego wyniknie.

Tak właśnie powstał scenariusz zajęć o charakterze profilaktycznym, bo przecież uzależnienie od komputera staje się wśród dzieci i młodzieży coraz bardziej powszechne. Jednak nie przyświecała mi tu idea zorganizowania pogadanki na temat szkodliwości urządzeń ekranowych, itp. Chciałam się dowiedzieć od dzieci wręcz dosłownie: Co się kryje w ich komputerach?

1. Dobrze na początku wykonać dość prostą pracę plastyczną (taką jak na rysunku). Zajmie nam to trochę czasu, ale będzie to dla uczniów czas na zastanowienie.

   

   

   

   

   

   

2. Następnie zróbmy z nich galerię. Górne kartki przyklejmy taśmą, a tę część, która się otwiera, przytwierdźmy przy pomocy masy mocującej (plastelinki) . Potem jak to w galerii przystało, chodźmy i podziwiajmy prace. Okaże się, że bardzo dużo nas łączy i nawet nie zdawaliśmy sobie z tego sprawy.
3. Co mnie najbardziej zaskoczyło? – czyli krótka rozmowa o tym, czego nie spodziewaliśmy się po naszych kolegach koleżankach. Najlepiej usiąść razem, w kole, żeby widzieć dobrze i rozmówce i osobę, o której jest mowa. Podejrzewamy, że będzie to raczej miła rozmowa i zabawna.
4. Czy byłem do końca szczery? – czyli o głębszych czeluściach naszego komputera. Tym razem rozdajmy naszym uczniom czerwone karteczki i coś do przyklejenia. Osoby, które nie umieściły wszystkiego na swoim rysunku, bo chciały to ukryć z różnych powodów, niech dokleją do rysunków tę kropkę. Nie muszą mówić, co to jest. My mamy jednak już sygnał, że dany komputer ma również drugie dno. Może uda nam się je potem odkryć. Osoby, które będą chciały zdradzić swój sekret, niech opowiedzą o drugim dnie, a może inni też się otworzą. Wtedy czerwona kropka powinna  zniknąć z rysunku. Uczniowie mogą powiedzieć też , dlaczego chcieli „to coś” ukryć.
5. Tik Tak – czyli rozmowy o czasie. Rozdajmy teraz małe budziki. (szablon do druku zegar) Na tych zegarkach niech napiszą ile czasu dziennie spędzają przy swoich komputerach, niech wezmą również pod uwagę czas spędzany przy komórkach i znowu poprośmy ich o doklejenie do swoich prac.
6. Żeby im uświadomić, ile to naprawdę jest, zabawmy się w budowanie pewnej szczególnej budowli. Potrzebne nam będą rolki po papierze toaletowym. Doba ma 24 godziny, żeby być zdrowym potrzeba nam ok 9 godzin snu – zostaje nam 15. Z tego średnio 7 jesteśmy w szkole. Zostaje nam ostatecznie 8. Sklejmy 8 rolek papieru, jedna na drugiej. One będą symbolizowały nasz czas do wykorzystania. Potem podsumujmy to co dzieci poprzyklejały na swoich pracach i stwórzmy wieżę czasu. Jedna rolka symbolizuje jedną godzinę. Wtedy zobaczymy bardzo dokładnie, ile czasu „zjada nam nasz komputer”. Na wieży, która odpowiada liczbie godzin spędzonych przy komputerze, niech dzieci umieszczą swoje imię. Jak mamy dużo rolek możemy pokusić się o wieżę weekendową i z dnia codziennego.
7. Na koniec pozostaje nam podsumowanie i wyciągnięcie wniosków, ale to już pozostawiamy Wam i Waszym uczniom.

Realizacja całego scenariusza zajmie Wam dwie godziny lekcyjne.

oprac. Iza Banaszczyk i Magdalena Buda

GDAŃSCY LATARNICY. Program profilaktyczny

Tym wpisem chcemy rozpocząć nowy cykl na blogu, dzieląc się z Wami realizowanymi przez Kreatywną Pedagogikę programami profilaktycznymi. Działania profilaktyczne rozumiemy tu szeroko i uniwersalnie. Nie organizowaliśmy pogadanek i wykładów oraz prezentacji o szkodliwości różnych substancji i podejmowanych aktywności ( uzależnienia behawioralne). Nasze programy to projekty skupiające się na relacjach, samopoznaniu, emocjach i kształtowaniu dobrych, zdrowych nawyków. Nie straszymy, nie mówimy ku przestrodze, tylko dajemy coś w zamian.

Każdy program to szczegółowo opracowane materiały, gotowe do wzięcia i do zrealizowania w szkole. Zatem zapraszamy do skorzystania ze sprawdzonych praktyk.

Na początku mamy dla Was GDAŃSKICH LATARNIKÓW. Autorkami i realizatorkami projektu są Maja Kalinowska i Barbara Garus. Cały pomysł opiera się na współpracy pomiędzy licealistami i uczniami pierwszych klas szkoły podstawowej na zasadzie „starszy brat, starsza siostra”. To cykl warsztatów i kilkumiesięcznych spotkań zmierzających do zaprojektowania, zorganizowania i zrealizowania wspólnymi siłami gry miejskiej. W Gdańsku – Nowym Porcie symbolem projektu stała się zabytkowa latarnia morska, w Waszej okolicy symbol może być oczywiście inny – własny, lokalny. W załączonych plikach pdf znajdziecie scenariusze poszczególnych spotkań i zadania warsztatowe, które mają uniwersalny charakter. To przykładowe karty z zadaniami do zrealizowania.

Oto jak same autorki piszą o projekcie:

Poniższy program wpisuje się w nurt profilaktyki uniwersalnej. Wykorzystując strategię działań alternatywnych oraz pedagogicznych, koncentruje się na tworzeniu wspierającego, przyjaznego klimatu szkoły, który pozytywnie oddziałuje na zdrowie psychiczne, poczucie wartości oraz motywację do osiągnięć.

Program stworzony został z myślą o licealistach, którzy dzięki udziałowi w projekcie mogą włączyć się w akcję pomocy dzieciom i rozwijać zaangażowanie na polu działań społecznych lub odkryć ten całkiem dla nich nowy obszar aktywności oraz osobiste korzyści z nim związane. Drugą grupą odbiorców są uczniowie młodszych klas szkoły podstawowej, którzy dzięki udziałowi w programie mają okazję nawiązać budujące kontakty ze „starszymi kolegami”, podjąć szereg odpowiedzialnych zadań i nauczyć się, jak można w atrakcyjny sposób spędzać czas bez rozrywek elektronicznych.

Klasa pierwsza z III Liceum Ogólnokształcącego oraz pierwszaki ze Szkoły Podstawowej nr 55 w Gdańsku nawiązują ze sobą kontakt, tworzą pary starszy – młodszy latarnik i wspólnie przygotowują grę miejską na terenie Nowego Portu. Praca odbywa się głównie metodą projektu oraz metodą warsztatową.

W efekcie tych działań uczestnicy projektu mają szansę uzyskać wzrost kompetencji komunikacyjnych, podniesienie poziomu własnej samoświadomości i poczucia własnej wartości, wzrost motywacji do podejmowania działań społecznych oraz poznać nowe sposoby wykorzystania wolnego czasu.

Projekt profilaktyczny do pobrania: gdanscy-latarnicy