Opowieść o chłopcu z zespołem Aspergera w teatrzyku Kamishibai

Kwiecień to MIESIĄC WIEDZY NA TEMAT AUTYZMU. To również MIESIĄC KSIĄŻKI na naszym blogu, dlatego przypominamy Wam książkę https://kreatywnapedagogika.wordpress.com/2017/03/10/o-dziecku-z-zespolem-aspergera-w-klasie/ , którą można zabrać ze sobą do szkoły, aby porozmawiać z klasą i przeprowadzić warsztaty według scenariusza  znajdującego się na końcu. Można ją również po prostu przeczytać, ale żeby było ciekawiej przygotowałyśmy ilustracje  w formacie A4 do druku.

Kto posiada teatrzyk Kamishibai może skorzystać z tego medium, które dodatkowo przyciąga uwagę i buduje niepowtarzalny klimat każdej opowieści.

Oto jeszcze garść informacji dla nauczyciela, czyli krótki artykuł o zespole Aspergera:

Zespół Aspergera jest zaburzeniem ze spektrum autyzmu. W klasyfikacjach medycznych znajduje swoje miejsce wśród całościowych zaburzeń rozwojowych, polegających na poważnej dezorganizacji funkcjonowania dziecka w aspektach poznawczym, społecznym, emocjonalnym i behawioralnym. W tym ujęciu zespół Aspergera można określić jako relatywnie najłagodniejsze spośród całościowych zaburzeń, gdyż dotyka ono głównie sfery społecznej i emocjonalnej, w mniejszym stopniu także behawioralnej, zaś w niewielkim stopniu sfery poznawczej.

Poszczególne objawy w najbardziej przystępny sposób opisuje skala Gillbergów  ( za Attwood T. : Zespół Aspergera, Poznań, Wydawnictwo Zysk i S-ka )

ZESPÓŁ ASPERGERA WG SKALI GILLBERGÓW

I. Zaburzenia w sferze relacji społecznych, skrajny egocentryzm, przynajmniej w dwóch zakresach spośród następujących:

– nieumiejętność interakcji z rówieśnikami

– brak potrzeby interakcji z rówieśnikami

– słabe rozumienie sygnałów społecznych

– nieadekwatne zachowania społeczne i reakcje emocjonalne

II. Wąskie zainteresowania, przynajmniej jedna z poniższych cech:

– wykluczenie innych zainteresowań

– lgnięcie do tego, co powtarzalne

– większe wykorzystanie pamięci niż rozumienia

III. Powtarzające się zachowania rutynowe (przynajmniej jedna z poniższych cech), które mogą:

– angażować samego siebie

– angażować innych ludzi

IV. Nietypowe cechy mowy i języka, przynajmniej trzy z poniższych cech:

– opóźniony rozwój

– powierzchownie perfekcyjny język ekspresyjny

– formalny i pedantyczny język

– nietypowa prozodia, dziwne brzmienie głosu

-uszkodzenie zdolności rozumienia łącznie z błędną interpretacją znaczeń   literalnych/ukrytych

V. Problemy z komunikacją niewerbalną, co najmniej jedna z następujących cech:

– ograniczona gestykulacja

– niezborny/niezdarny język ciała

– ograniczona ekspresja mimiczna

– nieadekwatna mimika

– dziwaczne spojrzenie

VI. Niezdarność motoryczna

Inne zaburzenia, które mogą występować  w zespole Aspergera:

– zaburzenia sensoryczne

– nadpobudliwość psychoruchowa

– zaburzenia koncentracji uwagi

– natręctwa

– zachowania opozycyjno – buntownicze

– zaburzenia emocjonalne

Szczegółowa wiedza o objawach zespołu Aspergera oraz o deficytach, które leżą u podstaw niektórych spośród tych symptomów może sprawić, iż łatwiej nam będzie zrozumieć te dzieci. Wydaje się, że nie jest możliwe dogłębne wniknięcie w ich świat, tak bardzo bywa on skomplikowany i odległy od  funkcjonowania przeciętnego człowieka. Jednak zawsze polecamy, aby bliscy, jak i osoby pracujące z  dziećmi spróbowały jak najlepiej je zrozumieć np. zapoznając się z literaturą czy poezją tworzoną przez same dzieci lub dorosłych ze spektrum:

1. Brauns A. (2009). Barwne cienie i nietoperze. Życie w autystycznym świecie. Przeł. I. Czyżewska-Dyrała. Poznań: Media Rodzina.
2. Jackson L. (2005). Świry, dziwadła i Zespół Aspergera. Przewodnik użytkownika dorastania. Przeł. E. Niezgoda. Warszawa: Fraszka Edukacyjna we współpracy z Fundacją Synapsis.
3. Szatmari P. (2007). Uwięziony umysł. Opowieści o ludziach z autyzmem. Przeł. M. Sekerdej. Kraków: Wydawnictwo Znak.
4. Willey L. H. (red.). (2006). Zespół Aspergera w okresie dojrzewania. Wzloty, upadki i cała reszta. Przeł. M Umińska, K. Umiński. Warszawa: Fraszka Edukacyjna we współpracy z Fundacją Synapsis.

Kiedy posiadamy właściwą i szczegółową wiedzę, staramy się rozumieć. Gdy zaś zrozumiemy łatwiej nam zaakceptować, a później wywierać pozytywny wpływ na rozwój dziecka.

Każde dziecko ma prawo do szacunku dla niego jako osoby, dla tego jakim jest człowiekiem, a nie jakim chcielibyśmy, aby było. Jak okazywać ten szacunek i co się kryje za tak szeroko rozumianym pojęciem, gdy odniesiemy je do dziecka? Przede wszystkim miejmy na uwadze  uczucia i potrzeby.   Zaakceptujmy ograniczenia i trudności, te wynikające po prostu z ich wieku, jak i niekiedy nieharmonijnego czy nietypowego rozwoju, co jest charakterystyczne właśnie dla dzieci z zespołem Aspergera. Gdy w nas dorosłych jest akceptacja i zrozumienie, znajdzie się też miejsce na dostrzeganie starań i wysiłków, jakie podejmuje dziecko.

Ma to szczególne znaczenie w przypadku naszych podopiecznych, których spostrzeganie i uczenie się świata, a zarazem funkcjonowanie bywa dla nas dorosłych tak bardzo zaskakujące. Już obserwowanie występujących w codziennym życiu objawów dotyczących problemów ze zrozumieniem sytuacji społecznych przez dziecko i dostosowaniem do nich adekwatnego zachowania niesie dla rodzica bądź nauczyciela szereg wyzwań. Pojawiają się pytania na jakie zachowania można pozwolić, które zignorować, a które w końcu wymagają podjęcia codziennej pracy lub specjalistycznej terapii? Z kolei problemy natury komunikacyjnej, czyli rozumienie mowy wprost, literalnie, bez kontekstu sytuacyjnego, nie dostrzeganie przez dziecko mowy ciała prowadzi do szeregu gaf, pomyłek lub stresujących sytuacji. Dziecko może czuć się tak, jakby znalazło się w obcym kraju, gdzie słyszy tylko kilka znajomo brzmiących słów, a reszty wciąż musi się domyślać, a do tego nikt mu wszystkiego nie jest w stanie wytłumaczyć, bo w kraju tym każda reguła językowa i gramatyczna ma miliony zmieniających się wciąż wyjątków. Życie w takim niezrozumieniu rzeczywistości i nieadekwatności własnych zachowań budzi duży niepokój bądź stres, którego dziecko samo nie potrafi nazwać i zidentyfikować. Obecność objawów z kręgu zachowań stereotypowych, rutynowych bądź silnie absorbujących zainteresowań daje swoiste poczucie bezpieczeństwa, bo gwarantuje w tym nieprzewidywalnym świecie, pełnym niespodzianek jakąś namiastkę ładu i porządku. Efektem często jest to, iż dziecko nie rozumie świata, rządzących nim reguł, zaś jego otoczenie – nie rozumie dziecka, jego nieadekwatnych i nietypowych zachowań. Dlatego tak ważna jest praca również z najbliższym otoczeniem społecznym, którym w większości przypadków będą także rówieśnicy z klasy.

Do tego właśnie przydać się może specjalnie napisana w tym celu książka „Kim jest Ryś? Opowieść o chłopcu z zespołem Aspergera”.

Oto fragmenty książki oraz  ilustracje które można wykorzystać w teatrzyku kamishibai:

„- Jak zauważyliście, mamy w klasie nowego kolegę, ma na imię Ryś. Rysiu zapraszam cię na środek, opowiesz troszkę o sobie.

Chłopiec wyraźnie się zdenerwował, sztywnym krokiem podszedł do pani i nie patrząc na nikogo powiedział:

– Nie jestem Ryś. Mam na imię Ryszard, Rysiek. (…) Ryś, łacińska nazwa Lynx, to drapieżny ssak lądowy z rodziny kotowatych. Został opisany naukowo przez Karola Linneusza w 1758 roku pod nazwą Felis lynx. W Europie i Azji występuje ryś euroazjatycki, Lynx lynx. Jest on jednym z największych drapieżników Europy. Długość ciała rysia wynosi od 100 do 150 cm. Jego ogon może mieć od 15 do 30 cm. Waży do 35 kg. W Polsce ryś jest gatunkiem rzadkim i chronionym.”

           „Gdy weszliśmy do wielkiej sali gimnastycznej i ustawiliśmy się w rzędzie padły znane nam słowa „Chłopcy, zróbcie sobie rozgrzewkę!”. Wtedy otworzyłem szeroko oczy ze zdumienia… Rysiek nie ruszył się z miejsca tylko zaczął pocierać dłońmi swoje ramiona zaplatając ręce tak, jakby mu było zimno. Szybko zauważyli to też inni chłopcy. Przyglądali się mu z niedowierzaniem.”

                     

 

” DOBRE ZAKOŃCZENIE

Chociaż Ryś:

– nie patrzy na mnie, gdy rozmawiamy

– nie rozmawia ze mną o moich pasjach

– nie wychodzi ze mną, z Jankiem, Kamilem, Kacprem i resztą paczki na podwórko

– nie lubi grać w piłkę nożną, zbijaka, zośkę i inne fajne zabawy

– nie pocieszy mnie, gdy mi smutno

Możemy razem:

– godzinami gadać o tym co interesuje nas obu – Ryś zaraził mnie swoją pasją do zwierząt

– uczyć się matematyki – Ryś jest przecież genialny w tej dziedzinie

– grać w szachy – to kolejny konik Rysia

– jeździć na rowerze – Ryś zabiera mnie często na przejażdżki do lasu i do zoo

– milczeć gdy mamy smętny nastrój – Ryś potrafi być mistrzem ciszy i spokoju

Kim jest Ryś?

Ryś jest moim bardzo dobrym kolegą.”

 

Ilustracje w wersji do pobrania i druku: Ryś Kamishibai

Reklamy

Kod QR

W modnych obecnie QR kodach można zawrzeć wiele treści dydaktycznych. Polonista wykorzysta je do ćwiczeń podczas analizy lektury, do utrwalania wiedzy i umiejętności, do powtórek i zabaw literackich. Za pomocą generatora QR kodów, który znajdziemy na stronach internetowych, kodujemy fragment utworu albo cały wiersz. Na przykład balladę Adama Mickiewicza pt.: Świtezianka. Zamiast nudnego dla uczniów spisywania planu z tekstu do zeszytu, kodujemy poszczególne zwrotki Świtezianki i wycinamy je tak, aby jedna karteczka – QR kodu zawierała jedną zwrotkę. Potem dzielimy uczniów na grupy i dajemy im po jednym komplecie rozsypanych zwrotek ballady Mickiewicza. Zadaniem każdej z grup jest odszyfrowanie treści kartek za pomocą QR czytnika w telefonie komórkowym, ułożenie w porządku chronologicznym zwrotek i zapisanie planu. Niby niewielka zmiana, a uczniowie pracują dużo efektywniej i dzięki nowoczesnym narzędziom są bardziej zmotywowani do pracy.

QR kody czy tworzenie obrazów z przedmiotów nie mają na celu taniej rozrywki, po prostu pobudzają motywację do pracy, podnoszą atrakcyjność spędzanego w szkole czasu. Dobrze wiedzą to nauczyciele, którzy choć raz spróbowali inaczej. Najczęściej przyznają, że mniej aktywni dotąd uczniowie, nagle zaczynają interesować się omawianymi tematami, a ci, którzy mieli trudności w nauce, pracują bardziej efektywniej. Trzeba tylko odtwórcze karty pracy zamienić na problemowe lekcje aktywizujące, co nieustannie wszystkim polecamy.

QR kody wykorzysta nie tylko polonista, ale również matematyk, historyk, biolog, językowiec i każdy inny, który będzie chciał uatrakcyjnić przekazywanie informacji.

W tak małym kwadraciku można ukryć obszerny tekst źródłowy, długą definicję, opowiadanie i wiele innych.

Zbliża się czas egzaminów dlatego QR kody możemy wykorzystać także jako źródło tajnych, zaszyfrowanych wiadomości. Nie o nowoczesne ściągi nam jednak chodzi, tylko o zdania motywujące do działania, dodające wiary we własne siły. Polecamy Wam ten pomysł do zabrania ze sobą do szkoły na dzień przed egzaminem gimnazjalnym, maturą. Wystarczy wydrukować kwadraciki z kodem i nakleić je na kolorowe kartoniki. Uczniowie mogą je losować. Możemy również potraktować je bardzo indywidualnie i dopasować sentencję do charakteru danej osoby podpisując i dedykując jej kartkę.

                

       karty do pobrania: motywatory QR KODY

oprac. Magdalena Buda i Iza Banaszczyk

Baranek wielkanocny

Wielkanoc zbliża się do nas wielkimi krokami. Mimo, że aura za oknem nie nastraja nas wiosennie, to przecież jest już marzec i zaczynamy o nowej porze roku rozmawiać. Powoli planujemy wiosenne tematy. Dzisiaj mamy dla młodszych wielkanocnego baranka, którego łatwo zrobić używając do tego niedrogich materiałów. Takie baranki dobrze będą wyglądały jako dekoracja w klasie lub wykorzystując rolkę po papierze toaletowym możemy zrobić serwetnik na stół albo przybornik na długopisy, ołówki, nożyczki itp.

Wystarczy wykorzystać przygotowany przez nas szablon, tekturę, wełnę i klej.

Baranek wielkanocny – pdf do druku

oprac. Iza Banaszczyk, Magdalena Buda

Od myślenia wizualnego do mapy myśli. Część III

W 7 krokach od myślenia wizualnego do mapy myśli. Za sobą mamy już 2

https://kreatywnapedagogika.wordpress.com/2018/01/21/kaligrafia-dla-poczatkujacych/

https://kreatywnapedagogika.wordpress.com/2018/02/07/od-myslenia-wizualnego-do-mapy-mysli/

a dzisiaj robimy krok 3 i bierzemy na warsztat chmurki, a bardziej precyzyjnie pisząc – dymki.

W zależności od kształtu chmurki może ona przedstawiać różne rodzaje wypowiedzi. Chmurkę owalną lub okrągłą stosuje się do wypowiedzi zwyczajnych. Chmurki kanciaste, przypominające gwiazdę, oznaczają krzyk, gniew lub wyrażają emocje. Chmurka przypominający znaki dymne oznacza myśl, niewypowiedzianą na głos. Do kształtów chmurek dodałyśmy jeszcze cień, żeby stały się one takie trochę 3D, bardziej urozmaicone. W sumie to tak niewiele, a  dużo zmienia.

Tak jak w przypadku ramek, przypominamy, że pisząc słowa, które mają znaleźć się w chmurkach pamiętajmy o jednej bardzo ważnej zasadzie: Najpierw piszemy tekst, a potem otaczamy go chmurką. Nigdy na odwrót, bo tekst będzie za duży albo za mały w stosunku do chmurki i straci walor estetyczny.

Zapraszamy zatem na kolejny szybki kurs:

oprac. Iza Banaszczyk i Magdalena Buda

Pomelo

Pomelo,

czyli

o uroczym, miniaturowym, różowym, filozofującym słoniu ogrodowym

z bardzo długą trąbą

  

Pomelo mieszka w ogrodzie i zazwyczaj ma się dobrze pod swoim dmuchawcem. I choć jego bardzo długa trąba często przysparza mu wielu kłopotów, okazuje się, że bywa też wyjątkowo przydatna, choćby podczas podjadania poziomek, czy robienia baniek mydlanych. Pomelo jest ciekawski, lubi dumać. Zastanawia się na przykład o czym myślą mrówki, dlaczego cukinie są zielone, a pomidory czerwone, i czy gdyby on był zielony, to nadal byłby sobą.

             Jest wrażliwy. Zakochuje się między innymi w szarym kamyku, którego nikt inny nie kocha, w zapachu mięty, który przyprawia go o dreszcze, w swoim cieniu, bo ten nigdy go nie opuści, i oczywiście w niedostępnej żabie Ricie. Czasem niepokoi się, że wszystko zniknie. Czasem w rozmaitych chwilach radości, Pomelo ma ochotę na smutek. Smuci się rozmyślając o wszystkich chwilach, które zapomniał lub o strasznym śnie, który powraca. Pomelo miewa wybujałe sny, sny niemożliwe i nieprzewidywalne. Odkrywa, że jest fantasłoniczny, a jego supermoce można by mnożyć – potrafi na przykład być niewidzialny (tylko na różowym tle) i nigdy nie psuje mu się fryzura (bo nie ma włosów).  Jest na tyle odważny, by wyruszyć za mur swojego ogrodu, na spotkanie z tym co obce, inne. Podróż po nieznanym okazuje się fascynująca i skłania do rozmyślań i stawiania ważnych pytań.

Okazuje się, że duet autorski Badescu (tekst) – Chaud (ilustracje) potrafi w charakterystyczny dla siebie sposób opowiadać także o kształtach, przeciwieństwach i kolorach, czego dowodzą trzy pomelowe słowniki obrazkowe. Warto do nich zajrzeć, by odkryć perfekcyjną kulistość groszku, spapraną kulistość kartofli, czy gwieździstość, która zawsze migocze na niebie. Trudno się nie roześmiać oglądając pomysły na zaskakujące zobrazowanie nietuzinkowych przeciwieństw choćby takich jak: przed i po, sam – razem, tak – nie, coś – nie wiadomo co. Nie mniej twórcze okazuje się ujęcie kolorów, są wśród nich: bezpieczna biel dmuchawca, wybuchowa czerwień złości, fatalna w skutkach szarość kamieni, czy czerń końca.

Seria pięciu (tyle dotąd wydano ich w Polsce) książek o przygodach Pomelo i trzech słowników obrazkowych ze znakomitym tekstem Ramony Badescu oraz świetnymi (i jakże celnymi) ilustracjami Benjamina Chauda jest lekka, mądra, zaskakująca, budząca refleksję, skrząca się niezwykłym, nieco absurdalnym, humorem.

Pomelo może zachwycić każdego od zupełnych maluchów poprzez przedszkolaków i uczniów aż po dorosłych. Wizyta w świecie miniaturowego filozofującego słonia ogrodowego rozbudza ciekawość, rozwija wrażliwość i wywołuje salwy śmiechu. Pomelo inspiruje, skłania do przemyśleń, zachęca do dziwienia się światu i krytycznego myślenia. Warto go poznać. Pomelo pozwala spojrzeć na świat inaczej, z różnych, zaskakujących perspektyw, z dystansu. To bardzo ożywcze!

Oprócz malowania kamieni i wykorzystania ich później do snucia filozoficznych opowieści z Pomelo w roli głównej, możemy zainspirować się iście poetyckim opisem barw i wykorzystać je do rozwijania wyobraźni naszych uczniów, a może raczej do jej odkrywania. Niech to zadanie zwie się twórczą wielobarwnością kreatywności

karta do pobrania; don’t forget

Tak to wygląda w wykonaniu Pomelo:

oprac. Marta Jankowska, Iza Banaszczyk, Magdalena Buda

 

Z wędką po miłe słowo

Reguła wzajemności polega na tym, że gdy my zrobimy dla kogoś coś dobrego, to on czuje się zobowiązany albo po prostu jest chętny, aby wobec nas również zrobić coś dobrego. Jak w starym porzekadle: Dobro powraca.  Dlatego warto będąc nauczycielem pokazać uczniom, że myślimy o nich, są dla nas ważni i po prostu ich lubimy. Taki mały gest będzie bardziej cenny niż nasz udział w długim szkoleniu pod tytułem „Budowanie autorytetu nauczyciela”, bo i takie bywają na radach pedagogicznych.

Dzisiaj mamy dla Was coś na rozgrzewkę, a dokładniej na rozpoczęcie lekcji poprzez element zaskoczenia, czyli to, co uczniowie lubią najbardziej.

Zdarza się, że słyszy od dzieci pytanie: Czy lubi mnie Pani?. Odpowiedzmy zatem na nie raz, a dobrze  🙂  Zatem ten pomysł przyda się nie tylko 14 lutego.

 

 

Co nam potrzeba?

serduszka z napisem

spinacze

wędka (3 patyczki od szaszłyków, kawałek wełny, magnes, ewentualnie klej na gorąco)

Serca wycinamy, doczepiamy do nich spinacze, z patyczków, wełny i magnesu robimy wędkę. Jeżeli uważamy, że magnes nie trzyma się pewnie, możemy dodać kropelką kleju na gorąco. Serca wkładamy do pudełka i na początku lekcji, każdy uczeń może wyłowić sobie jedno serduszko. Każdemu jest miło przeczytać, że ktoś go lubi. Jeżeli chcemy, możemy na drugiej stronie napisać jeszcze coś od siebie.

serca do pobrania: Lubię cię

Krótki, szybki pomysł, do zabrania ze sobą do szkoły.

oprac. Magdalena Buda i Iza Banaszczyk

Story cubes – zrób to sam

Story cubes, czyli kości opowieści są już od dawna dostępne w sklepach, można wręcz kupić całe serie z obrazkami o różnej tematyce. Można jednak mieć takie kostki nie wydając ani grosza, co więcej można je zrobić z uczniami na lekcji dosłownie w 10 minut.  O takiej papierowej kostce, zrobionej własnoręcznie pisałyśmy już kiedyś.

https://kreatywnapedagogika.wordpress.com/2016/11/23/papierowa-kostka-do-gry-i-opowiesci/

Umieściłyśmy dokładny opis jak ją zrobić, oraz dołączyłyśmy kartę z ilustracjami do przyklejenia.

Dzisiaj jednak chciałybyśmy rozszerzyć tamten wpis o filmik instruktażowy i parę innych pomysłów, co można z taką kostką zrobić i jak ją  wykorzystać na lekcji.

Kostkę możemy zabrać ze sobą oczywiście do szkoły na zajęcia z języka polskiego.

• Wspólne opowiadanie. Możemy podzielić klasę na 4 osobowe grupy i każda z nich ma za zadanie napisać opowiadanie, a pomogą im w tym kostki. Każdy po kolei rzuca taką kostką ( lub dwiema) i układa z wylosowanym obrazkiem zdanie. Kolejna osoba robi to samo, ale układając swoje zdanie musi zadbać o zależność przyczynowo – skutkową. Jedna osoba z grupy notuje wszystkie wypowiedzi. Na koniec wspólnie poprawiają styl, ortografię, interpunkcję. Gotowe opowiadania można powymieniać między grupami, żeby nawzajem sprawdziły prace.
• Przymiotniki. Ponownie zadanie wymaga pracy w grupach. Do wylosowanych obrazków, które są rzeczownikami uczniowie wymyślają określenia, czyli przymiotniki. Najlepiej jakby zapisywali wraz z rysunkami swoje pomysły, tworząc mapy myśli.
• Symbole i synonimy. Pracujemy w grupach. Każda grupa ma taką samą liczbę kostek, ale innych . Na początku nazywa każdy symbol, np. prezent to niespodzianka, kłódka to tajemnica,  itd… Można skorzystać ze słownika symboli, żeby zadanie przyspieszyć bądź ułatwić. Następnie każdy po kolei rzuca wybraną kostką i do wylosowanego symbolu szuka jak najwięcej synonimów. Można również szukać przeciwieństw czyli antonimów.
• Symbole literackie. To zadanie dla starszych uczniów, posługujących się już konkretną wiedzą literacką. Za pomocą obrazków szukamy nawiązań do literatury, bohaterów, symboli, atrybutów

Przyda się również na lekcji języka obcego:

• Słownik obrazkowy. Uczniowie pracując w grupach tworzą słownik obrazkowy. Po nazwaniu wszystkich obrazków bawią po kolei w wyrzucanie kostki i szybkie wypowiadanie słów. Można umówić się np. że pole z parasolem to parasol ochronny zwalniający w danej kolejce z zadania.
• Dodajmy czasownik. Możemy zadanie zrealizować w parach i powtórzyć w ten sposób czasowniki. Każda osoba po kolei rzuca kostką , nazywa obrazek i dodaje do niego adekwatny czasownik. Powstałe konstrukcje zapisuje w zeszycie.

Polecamy  również wykonanie kostek przez uczniów od a do z, czyli samodzielne tworzenie obrazków. Żeby to trochę ułatwić przygotowałyśmy tabelkę z pustymi polami, kwadraciki mają rozmiar dopasowany do wielkości pól papierowej  kostki.

do pobrania:    ikonki tabela tabela czysta

oprac. Magdalena Buda i Izabela Banaszczyk