„Słowa, które mnie poruszyły”, czyli sposób na lekturę

„Przypominam: jutro sprawdzian ze znajomości lektury”. I tak oto w klasie powiało grozą. Ten system „zachęcania” ( wcale nie jestem złośliwa) do czytelnictwa stosowany jest od…, no właśnie ciekawe od kiedy? Czy jest skuteczny? Co rozumiemy poprzez skuteczność w dobie kanałów na youtube, ściaga.pl i wszelkiego rodzaju streszczeń? Czy faktycznie w ten sposób sprawdzamy, że uczeń przeczytał? Czy przeczytał ze zrozumieniem? A co jeśli przeczytał lekturę, a i tak ze sprawdzianu dostał jedynkę? Ciekawe czy przeczyta następnym razem?

Może te pytania wzbudzą jakąś refleksje, ale raczej nie mamy złudzeń, że zagorzali zwolennicy wejściówek ze znajomości lektur zrezygnują ze swojej metody. Nie taki jest też cel tego artykułu. Chcemy podzielić się z wami naszym patentem na czytanie książek i realne zachęcanie innych do czytania, czytania ze zrozumieniem.

Ołówek i przyklejane karteczki towarzyszą nam zawsze podczas lektury, bo a nuż znajdzie się ciekawa myśl, którą warto podkreślić i zaznaczyć. Powiecie: Phi, ale to kreatywne! A my przyznamy, że to banalne i dość powszechne wśród ludzi, którzy lubią czytać. Jednak to tylko narzędzie do dalszych działań. Pokazujemy uczniom nasze czytane w ten sposób książki, a następnie to, co robimy ze znalezionymi słowami, które nas poruszyły. Oto przykłady takiej twórczej pracy z cytatem:

Te akurat są wykonane ręcznie techniką kolażu, ale można również pokusić się o zrobienie pocztówek w programie graficznym, wykorzystując do tego własne zdjęcia, albo pobierając je z serwisu, na którym nie jest wymagane przeniesienie praw autorskich, np. PIXABAY. Bardzo wdzięcznym i bezpłatnym programem graficznym, z którego będę mogli skorzystać uczniowie jest CANVA.

Jeśli podoba Wam się nasz pomysł na lekturę i będziecie chcieli wprowadzić go w życie w waszej klasie to jeszcze kilka rad:

1. Cytaty, których szukają wasi uczniowie powinny być ich osobistymi znaleziskami. Warto powiedzieć z góry, że nie przyjmujecie pocztówek z oklepaną, powszechnie znaną sentencją, bo ją przecież łatwo znaleźć w internecie i tyle byłoby z tego czytania, albo chociaż przeglądania książki. W związku z tym nie wszystkie lektury będą nadawały się do stworzenia takich prac, przykładem niech będzie „Mały Książę”, tu złota myśl, goni złotą myśl na milionach gotowych plakatów.
2. Stworzenie takiej pocztówki w wersji papierowej, bądź wirtualnej to nie koniec pracy ucznia. Niech pokaże efekt swoich twórczych działań całej klasie i opowie w kilku zdaniach dlaczego ten własnie cytat go poruszył.
3. Na koniec rzecz znów banalna, ale jednak warta napisania, z plakatów z sentencjami zróbmy wystawę w naszej klasie ( byłoby pięknie gdybyście przysłali nam takie zdjęcia „gazetek”na adres iza484@wp.pl , a my chętnie opublikujemy je na naszej stronie na Facebooku i oczywiście wspomnimy waszą szkołę).

oprac. Iza Banaszczyk i Magdalena Buda

Warzywniak Arcimboldo

Sezon owocowo – warzywny w pełni, więc to dobry czas żeby przypomnieć warsztaty, które organizowaliśmy 5 lat temu, gdy powstawał projekt Kreatywna Pedagogika. Takich pomysłów mamy w zanadrzu wiele i bardzo liczymy na to, że kiedyś znajdzie się czas, aby wszystko tutaj opisać.

Inspiracją była twórczość Giuseppe Arcimboldo

• 

  wiosna

• 

  lato

• 

  jesień

• 

  zima

Pierwsze zadanie miało na celu:

• pokazanie dzieciom i młodzieży niezwykłych dzieł tego malarza,
• przybliżenie jego sylwetki,
• szukanie roślin ukrytych w obrazach i nazywanie ich,
• zastanawianie się nad tym dlaczego wykorzystane zostały takie, a nie inne warzywa, owoce, kwiaty, krzewy, drzewa,
• szukanie symboli i ukrytych znaczeń

Druga część to własna twórczość:

• 

• 

• 

Wykorzystujemy warzywa, owoce, liście, kwiaty. Uczniowie tworzą z nich własne kompozycje, które również mają mieć charakter symboliczny. Sami decydują, co chcą przedstawić. Aby nadać zadaniu dodatkowy walor estetyczny i nawiązać do dzieł mistrza warto zadbać o czarne tło dla każdego dzieła. My wykorzystałyśmy drewniane skrzynki ze straganu, do dna których przykleiłyśmy czarną tkaninę. Gotowe dzieła fotografowaliśmy. W klasie zadanie takie może przebiegać w poszczególnych stacjach, gdy przeprowadzamy je ze starszymi uczniami, dla każdego znajdzie się funkcja. Możemy mieć np. 4 takie skrzynki. Będą zatem osoby, które tworzą kompozycje, porządkują stragan, fotografują, zgrywają fotografie, katalogują dzieła i zgrywają je do jednej prezentacji ( np. PowerPoint). Następnie oglądamy wspólnie prezentację i szukamy znaczeń, symboli, nadajemy alegoryczne tytuły dziełom.

Można również przeprowadzić zadanie tak, jak opisano to na tej karcie:

Uwaga! Zadanie bardzo pobudza wyobraźnię i uczy metaforycznego myślenia. Z licealistami możemy pójść krok dalej pokazując im kolejne niezwykle inspirujące dzieła Giuseppe Arcimboldo :

• 

  Ogień

• 

  Woda

Obraz odwracalny, czyli Ortolano, inaczej ogrodnik, który staje się miską warzyw.

• 

• 

Nie bez powodu napisałyśmy słowo uwaga, jest ono bowiem ostrzeżeniem. Gdy nauczyciel odważy się sięgnąć po takie narzędzia pracy w liceum, np. podczas lekcji języka polskiego i otworzy umysły uczniów na inne doznania i przeżycia niż analiza tekstu w podręczniku, co więcej pozwoli im przynieść elementy, z których stworzą własne alegoryczne kompozycje w klasie, to może stać się tak, jak na lekcji prowadzonej kiedyś przez Agnieszkę Tomasik. Powstała wtedy płaskorzeźba z różnego rodzaju kosmetyków jako alegoria piękna i twarz stworzona z podrobów i kawałków surowego mięsa jako alegoria czasu, przemijania, brzydoty.

A jak uczniowie zdobędą się na odwagę i zainspirują to może wzorem Arcimboldo stworzą portrety nauczycieli:

Bibliotekarz

oprac. Iza Banaszczyk i Magdalena Buda

Kod QR

W modnych obecnie QR kodach można zawrzeć wiele treści dydaktycznych. Polonista wykorzysta je do ćwiczeń podczas analizy lektury, do utrwalania wiedzy i umiejętności, do powtórek i zabaw literackich. Za pomocą generatora QR kodów, który znajdziemy na stronach internetowych, kodujemy fragment utworu albo cały wiersz. Na przykład balladę Adama Mickiewicza pt.: Świtezianka. Zamiast nudnego dla uczniów spisywania planu z tekstu do zeszytu, kodujemy poszczególne zwrotki Świtezianki i wycinamy je tak, aby jedna karteczka – QR kodu zawierała jedną zwrotkę. Potem dzielimy uczniów na grupy i dajemy im po jednym komplecie rozsypanych zwrotek ballady Mickiewicza. Zadaniem każdej z grup jest odszyfrowanie treści kartek za pomocą QR czytnika w telefonie komórkowym, ułożenie w porządku chronologicznym zwrotek i zapisanie planu. Niby niewielka zmiana, a uczniowie pracują dużo efektywniej i dzięki nowoczesnym narzędziom są bardziej zmotywowani do pracy.

QR kody czy tworzenie obrazów z przedmiotów nie mają na celu taniej rozrywki, po prostu pobudzają motywację do pracy, podnoszą atrakcyjność spędzanego w szkole czasu. Dobrze wiedzą to nauczyciele, którzy choć raz spróbowali inaczej. Najczęściej przyznają, że mniej aktywni dotąd uczniowie, nagle zaczynają interesować się omawianymi tematami, a ci, którzy mieli trudności w nauce, pracują bardziej efektywniej. Trzeba tylko odtwórcze karty pracy zamienić na problemowe lekcje aktywizujące, co nieustannie wszystkim polecamy.

QR kody wykorzysta nie tylko polonista, ale również matematyk, historyk, biolog, językowiec i każdy inny, który będzie chciał uatrakcyjnić przekazywanie informacji.

W tak małym kwadraciku można ukryć obszerny tekst źródłowy, długą definicję, opowiadanie i wiele innych.

Zbliża się czas egzaminów dlatego QR kody możemy wykorzystać także jako źródło tajnych, zaszyfrowanych wiadomości. Nie o nowoczesne ściągi nam jednak chodzi, tylko o zdania motywujące do działania, dodające wiary we własne siły. Polecamy Wam ten pomysł do zabrania ze sobą do szkoły na dzień przed egzaminem gimnazjalnym, maturą. Wystarczy wydrukować kwadraciki z kodem i nakleić je na kolorowe kartoniki. Uczniowie mogą je losować. Możemy również potraktować je bardzo indywidualnie i dopasować sentencję do charakteru danej osoby podpisując i dedykując jej kartkę.

                

       karty do pobrania: motywatory QR KODY

oprac. Magdalena Buda i Iza Banaszczyk

Poduszka jako tekst kultury

 Z naszego cyklu ZABIERZ ZE SOBĄ DO SZKOŁY… Tym razem o poduszkach.

 

Zobacz, te są białe i od razu snują mi się w głowie pomysły, jak wiele można z nich zrobić podczas lekcji.

 

A zaczęło się od rozprawek… Wiadomo, uczeń musi uczyć się pisać szkolne rozprawki – miłe zajęcie? Jeśli nie, można je umilić. Moi uczniowie podzielili się na trzyosobowe zespoły. Każdy zespół miał poduszkę, ozdoby do przyczepiania i kartkę papieru.

Oto moje zadanie: Stwórzcie w grupie poduszkę z tekstem kultury: niech patronuje jej ulubiony film, książka, obraz, muzyka. Następnie wymyślcie temat rozprawki. Napiszcie tezę i jeden akapit, którego treścią będzie …tekst kultury z poduszki. Następnie podajcie kartkę następnemu zespołowi. Oni do tezy, jaką stworzyliście, dopiszą kolejny argument ze swoim tekstem kultury (z poduszki). Sami przyjmijcie kartkę od innego zespołu i zróbcie to samo. I tak dalej.

I tak uczniowie szyjąc i wyszywając poduszki, wymyślali i zapisywali na kartkach swoje fragmenty wypracowań – powstały piękne poduszki i równie ciekawe rozprawki. A potem całą zimę służyły nam (poduszki!) do siedzenia, leżenia, relaksu, zabawy w „wojnę na poduszki” i wielu innych celów. A maturzyści mieli powtórkę z lektur, bo każda poduszka to inna opowieść…

Jutro wyciągam poduszki ze składzika – trzeba je wykorzystać do jakichś trudnych ćwiczeń kształcących umiejętności maturalne:)

oprac. Agnieszka Tomasik

 

FILM – zrób to sam, czyli powtórki do matury

 

Czas najwyższy, a za chwilę już ostateczny, żeby intensywnie powtarzać materiał przed maturą. Szkoła żyje swoim rytmem, teraz w klasach maturalnych tempo dyktują Studniówki. Zaraz po udanych balach rozpocznie się stresujący czas oczekiwania na nieuniknione. Jak pomóc uczniom najlepiej przygotować się do egzaminu? Czy tradycyjne powtórki, tabelki, dyktowanie treści, wykłady i sprawdziany są skutecznym sposobem nabywania wiedzy? Według współczesnej wiedzy o pracy ludzkiego mózgu wymienione wyżej metody należą niestety do najmniej efektywnych, choć są powszechnie stosowane. Co zatem może okazać się lepszym sposobem na przyswojenie ogromnej liczby wiadomości i co daje większą gwarancję, że informacje te zostaną z magazynu pamięci adekwatnie wydobyte w odpowiednim momencie? Spójrzcie na wykres z 1969 roku! Dzisiaj, dzięki rozwojowi neuronauk, mamy dowody naukowe na to, jak uczy  się mózg i możemy powiedzieć z przekonaniem, że to właśnie zaangażowanie wielu zmysłów i podjęcie kilku aktywności intelektualnych równocześnie jest dla nas najlepsze.

Myślę, że każdy z nas chciałby sięgnąć po wyniki z najwyższej półki, tym bardziej nasi uczniowie. 90 % skuteczności zapamiętywania daje nam wykonanie rzeczywistego działania! Jak to zrobić w ramach powtórki do matury? Oto jeden z pomysłów.

Niech Wasi uczniowie sami, na lekcji nakręcą telefonami komórkowymi proste filmy powtórkowe. Podzielcie ich na zespoły 4- 5 osobowe, przydzielcie temat do opracowania graficznego i słownego z Waszego przedmiotu. Zobaczycie, w ciągu dwóch lekcji uczniowie stworzą takie dzieła, jak te, które prezentujemy Wam w ramach inspiracji. Autorami są (zeszłoroczna) klasa 2 a i 2 d z VLO w Gdańsku. Filmami mogą podzielić się później z innymi klasami i wielokrotnie do nich wracać. Naszym zdaniem to pomysł genialny w swej prostocie, a w dzisiejszych czasach wręcz banalnie prosty w realizacji.

Jeszcze dwa rewelacyjne filmy – powtórki. Na nas działają bardzo motywująco. Mogą być rewelacyjnym przykładem dla naszych uczniów, by sami mogli stworzyć swoje powtórki. Mogą się również przydać po prostu na lekcje, jako wstęp lub podsumowanie. Krótko mówiąc cenny materiał dydaktyczny.

oprac. Iza Banaszczyk i Magdalena Buda