Kolaż w pudełku

Wakacje to bezapelacyjnie czas odpoczynku. Podobno najlepszą strategią dla ciała i ducha jest odpoczywanie w inny sposób niż się pracuje. Oznacza to, że osoba, która na co dzień podejmuje wysiłek intelektualny daje wytchnienie swoim szarym komórkom angażując ciało w aktywność fizyczną. Osoba intensywnie używająca w pracy siły swoich mięśni na wakacjach leży do góry brzuchem i znajduje czas na refleksje. W tak uproszczonym przepisie na odpoczynek trudno znaleźć miejsce dla nauczyciela, a z obserwacji wynika, że odpoczynek inny od zawodowej aktywności okazuje się niemożliwy. Jak bowiem uciec od inspiracji, które czają się w każdym nowym miejscu odwiedzanym w ramach wakacyjnych podróży? Jak spędzać czas inaczej niż zaspakajając ciekawość i oddając się pasjom? Jeśli pomimo tego/ dzięki temu człowiek czuje się wypoczęty to urlop można uznać za udany. W ten sposób właśnie przywozi się z wakacji pomysły na udane lekcje.

Dziś dzielimy się z Wami kolażem w pudełku inspirowanym pracą George’a Brechta, znalezioną w wakacje w Państwowej Galerii Sztuki w Sopocie .

Gdy artyści pakują do zwykłego pudełka z pozoru zwyczajne przedmioty nadając tej kompozycji sens to i nasi uczniowie mogą przygotować kolaże w pudełku wybierając rzeczy, które opowiedzą historię o ich wakacjach.

Ten genialny w swojej prostocie pomysł idealnie nadaje się na pierwszą godzinę wychowawczą w nowym roku szkolnym. Wystarczy, że poprosimy uczniów aby do pudełka od butów spakowali kilka przedmiotów, które kojarzą się z ich wakacjami. Niech pomyślą, co w ten sposób będą chcieli opowiedzieć reszcie klasy. W końcu, niech przy okazji postarają się tak dobrać do siebie rzeczy aby tworzyły również miła dla oka kompozycję kształtów i kolorów.

Tę godzinę wychowawczą możemy poprowadzić na kilka sposobów:

  1. Opowiem Wam…

Zachęcamy uczniów do snucia opowieści o swoim wakacyjnym czasie i prezentacji zawartości ich pudełek. W ten sposób każdy przy okazji odnajduje się w roli osoby występującej publicznie. Nie jest to moment konfrontacji z wiedzą, czy niewiedzą na dany temat, nie kojarzy się z odpytywaniem. Uczniowie sami decydują, co znajdzie się w ich pudełkach i jak o tym opowiedzą. Wydaje się, że to najbardziej bezpieczna z sytuacji ekspozycji społecznej, której doświadcza się w szkole. Warto jednak zadbać jeszcze o jeden aspekt, który może pojawić się w czasie przywoływania wspomnień i wpłynąć na atmosferę i relacje w klasie. Nie każdy podróżuje, miewa ciekawe przygody, może sobie pozwolić na drogie i wyjątkowe atrakcje. Dlatego dobrze jeśli nauczyciel będzie pierwszą osobą, która opowie o swoich wakacjach prezentując kolaż w pudełku i modelując w ten sposób styl opowieści. Niech równie istotne w niej będą podróże (małe i duże),nowe doznania jak i przyjemność płynąca ze spędzania wolnego czasu w ulubiony przez siebie sposób.

2. Niech pudełko mówi za mnie

Organizujemy w klasie losowanie pudełek. Osoba, która bierze do ręki otrzymane pudełko otwiera je i zaczyna, korzystając ze swojej wyobraźni, opowiadać historię z wakacji, którą podpowiadają jej przedmioty. Właściciel pudełka milczy aż do końca opowieści. Wtedy ma chwilę na sprostowanie faktów i odniesienie się do interpretacji kolegi czy koleżanki.

3. Czyje to pudełko?

Pudełka zostają wylosowane. Zadanie polega na zgadywaniu do kogo należy dane pudełko. Uczeń, który aktualnie odgaduje powinien uzasadnić swój wybór, opowiadając o tym jak dany przedmiot kojarzy mu się z wakacjami konkretnej osoby.

Każdy pomysł na przeprowadzenie godziny wychowawczej z wykorzystaniem kolażu w pudełku okaże się udaną lekcją pod warunkiem, że dobierzemy go odpowiednio do naszej klasy, panujących w niej relacji i potrzeb, które widzimy w grupie. Organizacyjnie ważny może okazać się czas, który ustalimy z góry na wypowiedź.

oprac. Magdalena Buda i Iza Banaszczyk

Na naszym blogu, w pudełku były już:

  1. lektury: https://kreatywnapedagogika.wordpress.com/2017/11/19/lektura-w-pudelku/
  2. owady: https://kreatywnapedagogika.wordpress.com/2021/05/16/owady-mini-atlas-w-pudelku-od-zapalek/
  3. opowiadanie na Dzień Babci i Dziadka: https://kreatywnapedagogika.wordpress.com/2021/01/14/babcia-babu-opowiadanie-na-dzien-babci-i-dziadka/
  4. prezent na Dzień Mamy: https://kreatywnapedagogika.wordpress.com/2020/05/24/pudelko-na-dzien-mamy/
  5. gimnastyka śródlekcyjna: https://kreatywnapedagogika.wordpress.com/2020/01/25/aktywne-pudelko/
  6. szczęśliwe skarpetki: https://kreatywnapedagogika.wordpress.com/2018/04/15/egzaminy/

Droga Czytelniczko, Drogi Czytelniku,

jeśli podobają Ci się nasze pomysły, wykorzystaj je śmiało w pracy z uczniami, albo podczas warsztatów. Natomiast jeśli chcesz dalej podzielić się tymi materiałami, to wspomnij o naszym blogu i jego autorkach, jako źródle inspiracji. 

Supermoce i samoocena

Gdy nie wszystko w życiu idzie super, warto zdawać sobie sprawę ze swoich mocnych stron i pamiętać o osiagnięciach. To daje siłę do przezwyciężania trudności, buduje nas jako ludzi. Słowo super mówi o najwyższej jakości, czymś bardzo dobrym, atrakcyjnym. Jeśli będziemy używać go do porównywania się z innymi przeżyjemy więcej frustracji niż poczujemy się zbudowani. Dlatego proponujemy krótkie ćwiczenie w celu poznania samego siebie. Stwórzmy „laurkę” , kartkę na której znajdą się nasze własne supermoce – cechy jakie cenimy w swoim życiu, ważne dla nas, nie muszą nam przynieść sławy i pieniędzy, nie muszą być ważne dla innych. Niech będą istotne dla nas samych. Dla równowagi wpiszmy też super wady, bo zawsze jest nad czym pracować i czego uczyć się.

oprac. Iza Banaszczyk

O super mocach pisałyśmy też tutaj;

A JAKA JEST TWOJA SUPERMOC?

Droga Czytelniczko, Drogi Czytelniku,

jeśli podobają Ci się nasze pomysły, wykorzystaj je śmiało w pracy z uczniami, albo podczas warsztatów. Natomiast jeśli chcesz dalej podzielić się tymi materiałami, to wspomnij o naszym blogu i jego autorkach, jako źródle inspiracji. 

Lekcja RETORYKI z Gretą Thunberg

Lekcje retoryki, kształtowanie umiejętności przemawiania, formułowania dłuższych ustnych wypowiedzi, w końcu wygłaszania zwięzłej, zgrabnej i chwytającej za serce mowy to wciąż w polskiej szkole  nieobecne tematy.  Dla dorosłych mamy kursy wystąpień publicznych, klub Toastmasters, konkursy krasomówcze. A gdyby tak zacząć od najmłodszych lat? Ale nie po polsku, tylko po amerykańsku. Spytacie jaka to różnica. W polskiej szkole przemawianie przed klasą kojarzy się z odpytywaniem przy tablicy, recytowaniem wiersza na ocenę, ewentualnie czytaniem na głos czytanki, albo własnego opowiadania.

Niedawno odbył się w Katowicach Szczyt Klimatyczny i choć mówią, że zorganizowanie takiego szczytu właśnie w Katowicach, to jak zjazd wegetarian w rzeźni, to w całym tym wydarzeniu miało miejsce niezwykłe przemówienie. Piętnastoletnia Szwedka dzięki swojemu zaangażowaniu, odwadze i właśnie płomiennym mowom znalazła się na pierwszych stronach gazet na całym świecie, a jej imię i nazwisko nadal budzi emocje, bo Greta Thunberg jest dziś ikoną ruchów klimatycznych. 

To właśnie wystąpienie Grety podczas Szczytu Klimatycznego w Katowicach stało się dla nas inspiracją do zrealizowania lekcji retoryki. 

1. Na początku obejrzyjmy razem z uczniami to 3 minutowe przemówienie i zapytajmy jaki będzie temat tej lekcji. Pojawią się zapewne odpowiedzi takie jak: ekologia, zagrożona planeta, zanieczyszczenie środowiska itd. Ciekawe, czy któryś z uczniów wpadnie na trop związany z umiejętnością przemawiania, wystąpieniami publicznymi, bo nam o to dziś właśnie chodzi. 

2. Kolejną podpowiedzią, która pomoże już skonstruować temat lekcji i określić jej cel będzie ta grafika: 

Rozdajmy po jednej takiej karcie na parę uczniów. Ich zadaniem będzie powtórne obejrzenie wystąpienia i zapisanie przykładów zaistnienia tych trzech reguł retoryki. Uczniowie notują, czego słuchacz może się nauczyć, dowiedzieć, co go może wzruszyć, czyli poruszyć jego emocje i jaki aspekt tej mowy jest zachwycający, wzbudzający podziw.

3. Wspólnie dzielimy się tymi przemyśleniami. Zapisujemy na tablicy przykłady z podziałem na 3 reguły.

4. Dalsza część lekcji będzie przebiegała w 3 osobowych grupach. Przygotujmy wcześniej 3 rodzaje kartoników z hasłami DOCERE, MOVERE, DELECTARE. Najprościej będzie wydrukować 8 -9 (zależnie od liczby uczniów w klasie) kart z regułami retoryki i z nich wyciąć te 3 ramki. Po wylosowaniu ramek uczniowie dobierają się w zespoły tak, aby w każdym była osoba „docere”, „movere” i „delectare”

5. Grupy otrzymują kartę z etapami tworzenia wypowiedzi.

Omawiamy te karty, zachęcamy uczniów do zadawania pytań, bo ten materiał posłuży im później do tworzenia ich własnych mów.

6. Teraz w ramach treningu przed samodzielnym wymyślaniem argumentów i ubieraniem ich w jak najlepszą formę, poznajemy figury retoryczne:

W tym momencie po raz trzeci pojawia się filmik z mową Grety Thunberg. Uczniowie mogą obejrzeć go w telefonach, lub na tabletach ( zależnie od naszych szkolnych możliwości). Tym razem ich zadaniem będzie wypisanie przykładów zastosowania przez Gretę figur retorycznych.

7. Następnie wraz z całym zebranym do tej pory materiałem uczniowie w 3 – osobowych zespołach zabierają się do pracy nad 3 – minutową mową na dowolnie wybrany przez siebie temat. W trakcie pracy pamiętają o wylosowanych wcześniej rolach, gdyż w zespole jest osoba, która dba o to, żeby mowa uczyła (docere) , osoba od emocji i wzruszeń (movere) i osoba od zachwycającej formy (delectare)

8. Zakończenie to wygłoszenie przez jedną osobę z zespołu mowy. ( W trakcie może oczywiście korzystać z kartki, gdyż czasu na pamięciowe opanowanie tekstu w trakcie lekcji jest za mało)

Komentarz:

Zaproponowany tu materiał można zrealizować w ciągu 2-3 lekcji zależnie od wieku uczniów, ich tempa pracy i dotychczasowych umiejętności. Łacińskie nazwy pojawiają się w materiałach jako ciekawostka, nie wymagamy zapamiętania ich, ale przez powtarzanie, losowanie, analizowanie, wchodzenie w rolę być może same „wejdą do głowy” .

oprac. Iza Banaszczyk i Magdalena Buda

Nieśmiała, nieśmiały

Dzisiaj obchodzimy dzień ludzi nieśmiałych (14.01.), czyli jedno z tzw. świąt osobliwych, które są dla nas inspiracją do działań edukacyjnych, a tym razem nawet terapeutycznych.

W każdej klasie jest kilku uczniów, a częściej uczennic, o których możemy powiedzieć , że są nieśmiali. Dla większości z nich jest to wręcz przekleństwo. Mają trudności z nawiązywaniem kontaktów, przyjaźni. Ciężko im również podzielić się wiedzą, każda wypowiedź na forum jest bardzo stresująca. Tracą na tym. Czasami jednak niewiele potrzeba, by sprawić, żeby czuli się bardziej komfortowo, pewnie. Na początku można wypróbować nasze ćwiczenie, jako pierwszy krok. Cały jego sens jest w tym, że uczniowie dostają barierę, za którą będą mogli się skryć.

Możemy zorganizować np. godzinę wychowawczą, na której nasi uczniowie przygotują swoje maski, a potem zza nich będą się wypowiadali. Wszyscy, ci śmiali i ci nieśmiali, żeby nikogo nie dzielić. W ten sposób, osoby nieśmiałe będą miały możliwość opowiedzenia o sobie, wyrazić swoje zdanie, przedstawić swój pogląd. O czym będziemy rozmawiać? Temat dopasujmy do potrzeb klasy. Może to być zwyczajne przedstawienie się, ale w niezwyczajny sposób.  Uczniowie śmiali, a raczej ci, którzy nie mają problemów z komunikacją poznają poglądy swoich nieśmiałych rówieśników. Może wtedy spojrzą na nich inaczej, może zobaczą, że więcej ich łączy niż dzieli. Krótko mówiąc dajmy głos nieśmiałym.

maska dla niesmiałych

maska do druku Nieśmiały

oprac. Iza Banaszczyk, Magdalena Buda

6 Myślowych Kapeluszy Edwarda de Bono

Sprawdź jakiego koloru są Twoje myśli! Naucz się myśleć we wszystkich kolorach – czyli o 6 Myślowych Kapeluszach Edwarda de Bono

Metoda 6 Myślowych Kapeluszy Edwarda de Bono, to narządzie porządkujące analizę danego problemu. Sprawdzi się ono na każdym poziomie edukacyjnym, przy omawianiu zagadnień z różnych dziedzin, na przykład przy pracy z lekturami. Każdy Kapelusz Myślowy ma inny kolor, zaś kolory są metaforą odmiennych sposobów myślenia. Gdy uczestnik zakłada któryś kapelusz (dosłownie lub tylko w wyobraźni) ma zacząć myśleć w sposób odpowiadający danej barwie.

BIAŁY KAPELUSZ – FAKTY

4

Zbiera informacje – liczby , dane. Działa jak komputer, nie wydaje żadnych opinii. Króluje chłodna logika. Gromadzi dane, systematyzuje, uzupełnia.

Przykładowe wypowiedzi BIAŁEGO KAPELUSZA :

  • Wiem, że…
  • Posiadam informację o …
  • Dowiedziałem się, iż…

O lekturze w BIAŁYM KAPELUSZU, np.:

  • krótka prezentacja tekstu,
  • informacje o świecie przedstawionym,
  • dane o autorze,
  • okoliczności powstania utworu,
  • objętość tekstu.

CZERWONY KAPELUSZ – EMOCJE

2

Kierują nim emocje, uczucia, przeczucia, intuicja, gust, upodobania estetyczne i inne trudne do wytłumaczenia rodzaje wrażeń. Odczucia wyrażane „na gorąco” bez konieczności ich uzasadniania.

Przykładowe wypowiedzi CZERWONEGO KAPELUSZA :

  • Kiedy myślę o … budzą się we mnie uczucia…
  • To wzbudza we mnie emocje takie jak …
  • Mam mieszane odczucia…

O lekturze w CZERWONYM KAPELUSZU, np.:

  • Emocje i uczucia jakie wzbudza lektura;
  • Co budzi radość i entuzjazm?
  • Co powoduje niepokój, strach, obawę czy smutek?
  • Co czujesz po przeczytaniu książki /na wieść o konieczności jej przeczytanie/ gdy pierwszy raz ją zobaczyłeś?

CZARNY KAPELUSZ – PESYMIZM

6

Widzi sprawy w czarnych barwach. Wyszukuje wady, mankamenty, braki. Ma zastrzeżenia. Krytykuje, koncentruje się na słabych punktach.

Przykładowe wypowiedzi CZARNEGO KAPELUSZA :

  • Muszę skrytykować…
  • Ewidentnym mankamentem jest…
  • Należy wytknąć, że…

O lekturze w CZARNYM KAPELUSZU, np.:

  • wady tekstu,
  • braki lektury,
  • trudności związane z czytaniem , odbiorem, zrozumieniem tekstu,
  • krytyka poszczególnych elementów.

ŻÓŁTY KAPELUSZ – OPTYMIZM

5

Widzi sprawy przez różowe okulary. Wyszukuje zalety, atuty, korzyści. Jest pozytywnie nastawiony. Absolutny entuzjasta.

Przykładowe wypowiedzi ŻÓŁTEGO KAPELUSZA:

  • Bezsprzecznymi zaletami są…
  • Korzyści jakie trudno przeoczyć to…
  • Zalety można by mnożyć, by wspomnieć tylko o …

O lekturze w ŻÓŁTYM KAPELUSZU, np.:

  • zalety tekstu,
  • korzyści z jej przeczytania (i samego czytania),
  • pozytywne wnioski,
  • zachwyty, zachwyty i jeszcze raz zachwyty.

ZIELONY KAPELUSZ – MOŻLIWOŚCI

1

Wyszukuje oryginalne pomysły, innowacyjne rozwiązania. Myśli twórczo. Ucieka od utartych rozwiązań, znanych dróg. Wychodzi poza szablony. Szuka alternatyw. Gdyba…

Przykładowe wypowiedzi ZIELONEGO KAPELUSZA:

  • Załóżmy, że…
  • Co by było, gdyby…
  • Świetnym pomysłem wydaje się…

O lekturze w ZIELONYM KAPELUSZU, np.:

  • Jak zachęcić do przeczytania książki?
  • Jak uatrakcyjnić omawianie lektury?
  • gdybanie o lekturze,
  • tworzenie alternatywnych zakończeń.

NIEBIESKI KAPELUSZ – ANALIZA PROCESU

3

To dyrygent, przewodniczy dyskusji. Kontroluje przebieg spotkania. Pilnuje przestrzegania zasad gry. Łagodzi spory. Zbiera informacje i tworzy z nich obraz całościowy.

Przykładowe wypowiedzi NIEBIESKIEGO KAPELUSZA:

  • Kolejnym krokiem będzie…
  • Teraz głos zabierze…
  • Zatem, podsumowując…

IMG_2367

Metoda doskonale sprawdza się przy pracy w grupach. Każda grupa może reprezentować jeden kapelusz, w każdej grupie mogą być przedstawiciele sześciu (lub pięciu – poza niebieskim)  kolorów kapeluszy, wszyscy w grupie mogą kolejno zakładać równocześnie dany kapelusz. W niebieskim kapeluszu bardzo do twarzy jest nauczycielowi – koordynatorowi!

IMG_20171203_003040

*Kapelusze można zrobić z papieru, uszyć lub zastąpić innymi przedmiotami w odpowiednich barwach (apaszkami, koralami etc.).

 Opracowała: Marta Jankowska