Wielokrotnie na naszym blogu pojawiały się pomysły na godziny wychowawcze. W tym roku szkolnym chcemy, żeby tworzyły one cykl pod hasłem: PSYCHOLOGIA NA WYCHOWAWCZEJ. Lekcje te będzie można realizować w szkołach średnich i ostatnich klasach szkoły podstawowej. Pojęcia z dziedziny psychologi przerobimy w formie ćwiczeń, zadań i eksperymentów, znajdzie się też czas na dyskusję.
Zawsze trzeba od czegoś zacząć, w tym wypadku najlepiej zacząć od samego siebie, dlatego pierwszy temat to JA.
1. Konstrukcja i dekonstrukcja – bądź jak Picasso. Rozdajemy uczniom zwykłe białe kartki i czarne mazaki. Każdy rysuje swój portret. Zachęćmy uczniów do tego, aby rozplanowali rysunek twarzy na całą kartkę i uwzględnili szczegóły, które ich charakteryzują. Jednak nie o wierne odtworzenie tutaj chodzi, tylko o szkic, prosty schemat.
Następnie rozdajemy uczniom nożyczki i prosimy o wycięcie samej twarzy i przecięcie rysunku na 5 części, czyli dokonują dekonstrukcji. W tym momencie uczniowie dostają też kolejne kartki, tym razem kolorowe oraz kleje. Z fragmentów budują twarz od nowa, tworzą kompozycję nowej całości, przez chwilę mogą poczuć się jak Pablo Picasso 🙂
Gotową pracę każdy uczeń umieszcza w zaaranżowanej specjalnie na tę chwilę klasowej galerii, czyli za pomocą masy mocującej przyczepia portret do ściany.
2. Komentarz. Jak widać na załączonym zdjęciu, wspólnymi siłami powstaje ciekawa w formie kompozycja. Jednak nie tylko o doznanie estetyczne, w tym zadaniu chodzi. Możemy wpleść wątek Picassa i przemycić przy okazji małą pigułkę wiedzy o sztuce. Pokazując, że każdy z nich stworzył jedno dzieło, a następnie przerobił je na kolejne. Możemy zapytać, która wersja autoportretu, każdemu z nich bardziej przypadła do gustu. Na pewno w klasie na początku pojawią się komentarze i westchnienia takie jak: ” ja nie umiem rysować”. Dlatego właśnie ostateczne dzieła tak bardzo zmieniają formę, że początkowe niechęci i autokrytyka ginie w ostatecznej wersji dzieła. Każdy zdekonstruowany portret staje się ciekawy i przyciąga uwagę.
3. Wprowadzamy pojęcie JA
Zastanawiamy się wspólnie w jakim momencie rozwoju człowiek zyskuje samoświadomość? Następnie obejrzymy wspólnie jeden z filmików. Niech uczniowie spróbują określić orientacyjnie wiek tych dzieci i opowiedzieć jakie zjawisko można tu zaobserwować.
Teraz potrzebny będzie już nasz komentarz: Co robi ten mały, kilkumiesięczny ( pierwszy filmik), kilkunastomiesięczny człowiek? Szuka drugiego małego człowieka. Szuka go za lustrem. Już lada moment, może za tydzień, może za dwa miesiące odkryje, że ten człowiek w lustrze to on sam. Zrodzi się wtedy samoświadomość, „do głosu” zacznie dochodzić pojęcie Ja. To kamień milowy w procesie kształtowania się tożsamości i osobowości. Kiedy dokładnie to się dzieje? Między 18 a 24 miesiącem życia, czasem trochę wcześniej. Dlaczego to takie ważne? Do tego momentu psychika dziecka jest silnie złączona, wręcz zespolona z psychiką jego najważniejszego opiekuna ( najczęściej rodzica, bo bywają też różne sytuacje losowe). W wieku około 2 lat dziecko odkrywa, że jest odrębnym bytem. Z tego właśnie powodu teraz, a nie wcześniej mamy do czynienia ze słynnym buntem dwulatka. Do manifestowania sprzeciwu potrzebna jest wola. Wcześniej dziecko też sprawdza jak działa słowo nie. Jednak buntując się jest już zdecydowanie bardziej uparte w trwaniu przy swojej woli w kontrze do woli drugiego człowieka
4. Z czego składa się JA?
burza mózgów – zapisujemy wszystkie pomysły, które pojawią się na forum
(powinny się tu znaleźć cechy wyglądu, cechy charakteru, umiejętności, cechy intelektu, aspiracje, marzenia, imię, dane biograficzne, wspomnienia)
5. JA i moje imię
Na obraz JA składa się nasze własne imię, które nas określa i buduje tożsamość. Wyobraźmy sobie, że ktoś daje nam 10 tysięcy złotych możemy za nie kupić wszystko, co chcemy pod warunkiem, że nazwy tych rzeczy będą się zaczynały na pierwszą literę naszego imienia. Możemy kupić jedną rzecz, jeśli jej wartość mieści się w tej kwocie, albo wiele drobnych rzeczy. Każdy uczeń zapisuje na kartce wszystkie swoje zakupy. Następnie uczniowie czytają na głos swoje notatki, a my pytamy w trakcie czy są zadowoleni ze swoich zakupów?
Komentarz: Imię nadali nam rodzice, jest ono tak silnie związane z naszym jestestwem, że reagujemy zawsze gdy ktoś je wypowie, nawet w tłumie ludzi zawsze usłyszymy swoje własne imię – nazywa się to w psychologii efektem cocktail party.
Zdarza się też tak, że nasze imię nam się nie podoba i używamy wtedy zdrobnień, drugiego imienia, ksywki.
6. JA. Jaki jestem? Jaka jestem?
Komentarz: Na to, co sądzimy o sobie samych mają wpływ nasze doświadczenia, ale też opinie i komentarze innych osób wśród których przebywamy (rodzina, przyjaciele, znajomi, szkoła). W wieku nastu lat pojecie JA bardzo intensywnie się rozwija i bywa najbardziej zmienne i niestabilne – to naturalny proces.
Wypisujemy na tablicy, lub wyświetlamy za pomocą projektora listę różnych cech charakteru i intelektu
Zachęćmy uczniów do indywidualnego wykonania ćwiczenia i zastanowienia się nad samym sobą. Każdy wypełnia kartę wypisując pozytywne cechy swego charakteru i intelektu. Podkreślmy w instrukcji, żeby uczniowie skupili się na pozytywnych cechach.
Karty są osobistą refleksją, ale możemy omówić ćwiczenie na forum zadając ogólne pytania. Czy dowiedzieliście się czegoś na swój temat z tego ćwiczenia? Czy trudno było wybrać cechy opisujące samego siebie? Czy jesteście bardzo krytyczni w ocenie samego siebie? Czy ważniejsza jest dla was własna opinia o samym sobie, czy może opinia innych osób staje się najważniejsza?
6. Podsumowanie
Spójrzmy jeszcze raz na klasową galerię zdekonstruowanych portretów i pomyślmy o tym jaki wpływ mamy na cechy naszego charakteru, nasze umiejętności, co możemy zmienić do czego możemy dążyć, które cechy warto rozwijać.
oprac. Iza Banaszczyk i Magdalena Buda
Drogi Czytelniku,
jeśli podobają Ci się nasze pomysły, wykorzystaj je śmiało w pracy z uczniami. Natomiast jeśli chcesz dalej podzielić się tymi materiałami, to wspomnij o naszym blogu i jego autorkach, jako źródle inspiracji.
kreatywnapedagogika.wordpress.com 